سیستمهای اسمز معکوس در طیف وسیعی از صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. بسته به اهداف تصفیه، مشخصات خوراک، و کیفیت آب تصفیه شده اجزای سیستم اسمز معکوس که در آن صنعت به کار برده میشود، ممکن است متفاوت باشد. به طور مثال طراحی سیستم اسمز معکوس ممکن است به گونهای انجام شده باشد که نیازمند کار در فشار عملیاتی بالایی باشد. به همین خاطر نوع پمپ مورد استفاده و لوله کشی سیستم لازم است با دقت انتخاب شده و مورد استفاده قرار گیرد. در این مطلب قصد دارم اجزای اساسی یک سیستم اسمز معکوس را با هم بررسی کنیم.
همچنین بخوانید: اسمز معکوس چگونه کار میکند
مهمترین اجزای سیستم اسمز معکوس
یک سیستم اسمز معکوس از ۵ جزء اصلی تشکیل شده است که هر کدام وظیفهی منحصر به فردی را بر عهده دارند. مجموع عملکرد صحیح اجزای سیستم اسمز معکوس باعث میشود آب الوده پاکسازی شده و تبدیل به آب تمیز و قابل مصرف در صنایع و یا حتی آب آشامیدنی شود.
همچنین بخوانید: راهاندازی سیستم تصفیه آب RO
۱- ماژولهای اسمز معکوس (RO Module) و محفظه فشار (Pressure Vessel)
بدیهی است، ماژولهای غشایی قلب تپنده و مهمترین اجزای سیستم اسمز معکوس هستند. انواع مختلفی از ماژولهای غشایی برای استفاده در صنایع مختلف ساخته شده و طبقه بندی شدهاند: ماژول اسمز معکوس مختلفی برای تصفیه آب لبشور، آب دریا، ضد عفونی کننده پساب بیمارستانی و یا برای حذف آلایندههای خاص ساخته شده است. تفاوت این ماژولها در نوع فیلتر غشایی است که درون آنها قرار گرفته است. نوع ماژولی که استفاده میشود بر اساس نوع آب خوراک مصرفی و کیفیت آب تصفیه شده تعیین میشود. این ماژولهای در اندازههای مختلفی ساخته شده و در بازار عرضه میشوند. اندازه واحد تصفیه (شهری، تجاری یا صنعتی)، تعیین کننده اندازه و تعداد ماژولهای غشایی است که در یک سیستم به کار برده میشود. بطور مثال، سیستمهایی با یک ماژول اسمز معکوس ۲.۵ اینچ (مانند دستگاه تصفیه آب خانگی) تا واحدهای بزرگ صنعتی که از صدها ماژول ۸ اینچ استفاده میکنند، وجود دارد.
بیشتر بخوانید: تصفیه فاضلاب بیمارستانی چیست
۲- اسکلت ساختاری واحد اسمز معکوس (RO Skid)
بهترین روش ایجاد یک اسکلت مقاوم و با دوام برای احداث واحد اسمز معکوس قاب پودر پوشش، فولاد کربن با پوشش ضد خوردگی است. تمام اجزای سیستم اسمز معکوس بر روی این اسکلت نصب و پیکربندی میشود. این ساختار به گونهای طراحی شده که مقاومت بالایی در برابر ارتعاشات سنگین پمپ های فشار بالا داشته باشد.
۳- فیلتر کارتریج (Cartridge Filter)
بیشتر سیستمهای اسمز معکوس با یک فیلتر کارتریج عرضه میشوند تا اطمینان حاصل شود تمام ذراتی که ممکن است به غشا آسیب برساند، قبل از ورود به ماژولهای اسمز معکوس، حذف میشوند. این کارتریج معمولا یک فیلتر پلی پروپیلن منفرد ۵ میکرون است اما می تواند بر اساس طراحی متفاوت باشد.
۴- پمپ فشار بالای اسمز معکوس (RO High Pressure Pump)
پمپ فشار بالا یکی از مهمترین اجزای سیستم اسمز معکوس است. سیستم اسمز معکوس به گونهای طراحی شده که عملکرد مطلوب آن نیازمند کار در فشار عملیاتی بالایی است (حدود ۶۰ تا ۷۰ بار). بدون یک پمپ فشار بالا، کیفیت آب تصفیه شده به هیچ وجه مطلوب نخواهد بود. لازم و ضروری است تا نوع پمپ با اندازه و تعداد ماژولهای غشایی که در سیستم استفاده شده، سازگار باشد. بطور معمول هر چه قدرت پمپ بیشتر باشد، کیفیت و درصد بازیابی آب تصفیه شده توسط سیستم بیشتر خواهد بود.
۵- کنترل پنل سیستم (Control Panel)
در نهایت سیستم اسمز معکوس باید توسط یک اپراتور انسانی کنترل شود. به همین خاطر از PLC های پیشرفته یا یک ریزپردازنده استفاده می شود. انتخاب نوع سیستم کنترل کننده بستگی به تعداد و پیشرفتگی پارامترهایی دارد که میبایست کنترل شود. سیستم کنترل کننده همچنین میتواند برای مدیریت واحدهای چندگانه به طور همزمان استفاده شود، به طوری که واحدها بصورت اتوماتیک به فعالیت خود ادامه دهند.
همچنین بخوانید: عیب یابی سیستم اسمز معکوس
اجزای تکمیلی سیستم اسمز معکوس
اجزای سیستم اسمز معکوس ممکن است شامل بخشهای اضافی دیگری نیز باشند. به همین منظور تعدادی از ساختارهای تکمیلی نیز وجود دارد که میتوانند به یک سیستم RO متصل شوند. این ساختارها برای انجام وظایفی مانند تمیز کردن غشاها، پیش تصفیه، اضافه کردن دوز مواد شیمایی در مراحل مختلف فرآیند تصفیه و … مورد استفاده قرار میگیرند.